فراهم نمودن زمینه افزایش بهره وری آب کشاورزی، به عنوان منطقی ترین رویکرد مدیریتی منابع آب در مناطق خشک و نیمه خشک عنوان می گردد. استفاده از پلیمرهای سوپرجاذب در کشاورزی دیم و فاریاب از جمله راهکارهای دستیابی به این مهم بوده که نه تنها شرایط بهبود عملکرد کیفی محصول را فراهم نموده، باعث افزایش قابل توجه کارایی مصرف آب نیز می گردد. این تحقیق به منظور بررسی تاثیر پلیمر سوپرجاذب استاکوسورب بر مقدار و روند تغییرات ضرایب معادله نفوذ کوستیاکوف و منحنی پیشروی جریان در آبیاری جویچه ای انجام گردید. آزمایش در شرایط بدون کشت و در مزرعه تحقیقاتی پردیس ابوریحان دانشگاه تهران واقع در شهرستان پاکدشت انجام شد. آزمایش در قالب آزمون فاکتوریل با طرح بلوک تصادفی با استفاده از چهار سطح ترکیبی پلیمر سوپرجاذب استاکوسورب با خاک به عنوان تیمار اصلی و برای دو میزان شدت جریان به عنوان تیمار فرعی با سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای مربوط به مقدار پلیمر افزوده شده به خاک عبارت بودند از 0، 5، 7 و 9 گرم پلیمر در متر مربع در عمق 25 سانتی متر خاک و مقادیر شدت جریان معادل 0.5 و 0.70 لیتر بر ثانیه در نظر گرفته شد. آزمایش در طول 4 آبیاری انجام شد. نتایج تجزیه واریانس تاثیر پلیمر سوپرجاذب بر مقدار نفوذ تجمعی و زمان پیشروی جویچه نشان داد که تکرارهای آزمایش اختلاف معنی داری ندارند و کلیه فاکتورها اعم از شدت جریان جویچه، تیمار مقدار پلیمر اضافه شده به خاک، اثر متقابل شدت جریان و تیمار مقدار پلیمر اضافه شده به خاک در سطح 1 درصد معنی دار هستند. در این رابطه با افزایش مقدار پلیمر ترکیبی به خاک، زمان پیشروی و نفوذ تجمعی افزایش یافت. مقدار نفوذ تجمعی در تیماری که دارای 9 گرم در متر مربع در عمق 25 سانتی متر خاک پلیمر، طول 90 متر و شدت جریان 0.50 لیتر بر ثانیه بود نسبت به تیمار شاهد آن حدود 67 درصد افزایش نشان داد. بدین ترتیب در آبیاری های پس از آبیاری اول که میزان نفوذ تجمعی به مقدار قابل توجهی کاهش می یابد، کاربرد این پلیمر می تواند وضعیت نفوذپذیری خاک را به حد قابل قبولی بهبود بخشد. همچنین کاهش شدت جریان باعث افزایش نفوذ تجمعی جویچه ها می گردد.

0

پیاز رطوبتی در آبیاری قطره ای از خصوصیات مهم و برجسته ای است که در هنگام طراح سیستم باید مورد توجه قرار گیرد. بهبود شکل و ابعاد پیاز رطوبتی موجب افزایش کارایی مصرف آب و سیستم آبیاری می گردد. استفاده از پلیمرهای سوپر جاذب در خاک از جمله اقدامات موثر در این راستا می باشد. هدف از انجام این تحقیق بررسی تاثیر پلیمر سوپر جاذب استاکوسورب بر خصوصیات فیزیکی خاک و شکل و ابعاد پیاز رطوبتی می باشد. آزمایش در قالب طرح بلوکهای کاملا تصادفی با استفاده از چهار سطح ترکیبی پلیمر سوپر جاذب استاکوسورب با خاک در سه تکرار انجام گرفت. تیمارهای مربوط به مقدار پلیمر افزوده شده به خاک عبارت بودند از؛ 0، 0.1، 0.2 و 0.3 درصد وزنی و مقادیر شدت جریان ثابت در نظر گرفته شد. آزمایش در طول 3 آبیاری انجام گردید. بررسی ها نشان داد که کاربرد پلیمر استاکوسورب باعث بهبود برخی از خصوصیات فیزیکی خاک می گردد بطوریکه باعث افزایش مقادیر هدایت هیدرولیکی و رطوبت اشباع خاک و کاهش وزن مخصوص ظاهری خاک می شود. عمق و عرض خیس شدگی پیاز رطوبتی در آبیاری نخست نسبت به سایر نوبت های آبیاری متفاوت می باشد. در آبیاری نوبت اول عمق پیاز رطوبتی در تیمار شاهد نسبت به سایر تیمارها بیشتر است و در سایر نوبت ها این وضعیت برعکس می گردد. بطور کلی نتایج تجزیه واریانس حاکی از آن است که عمق خیس شده و عرض پیاز رطوبتی دارای اختلاف معنی داری در سطح احتمال یک درصد برای کل تیمارها می باشد. کاربرد 0.3 درصد وزنی پلیمر در خاک نسبت به سایر تیمارهای مصرف پلیمر تاثیر چشمگیری در افزایش عمق و عرض خیس شدگی دارد.

به منظور بررسی اثر پلیمرسوپرجاذب بر عملکرد و برخی ویژگی های بیوشیمیایی ذرت تحت شرایط کم آبیاری، این آزمایش به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح آماریبلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه ای واقع در شهرستان اندیمشک در سال زراعی 95-1394 اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل کم آبیاری در سه سطح آبیاری کامل جویچه ها (شاهد)، آبیاری جویچه ها به صورت یک در میان ثابت، آبیاری جویچه ها به صورت یک در میان متغیر به عنوان فاکتور اصلی و پلیمر سوپرجاذب در سه سطح شامل عدم مصرف سوپرجاذب (شاهد)، 100 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب و 200 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب به عنوان فاکتور فرعی اجرا شد. نتایج نشان داد که کم آبیاری اثر معنی داری در افزایش عملکرد، تعداد دانه در بلال، وزن هزار دانه، پرولین و میزان کلروفیل a و b داشت. همچنین کاربرد سوپرجاذب باعث افزایش معنی دار عملکرد دانه، اجزای عملکرد دانه، میزان کلروفیل a و b و کاهش میزان پرولین شد. در بررسی اثر برهم کنش کم آبیاری و سوپرجاذب، تعداد دانه در بلال و عملکرد دانه در سطح احتمال یک درصد معنی دار شد. بیش ترین عملکرد دانه با میانگین 6.6 تن در هکتار مربوط به تیمار آبیاری کامل و 200 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب بود که با تیمار آبیاری جویچه ها به صورت یک در میان متغیر در شرایط 100 و 200 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب به ترتیب با 6.1 و 6.5 تن در هکتار اختلاف معنی داری نداشت. کم ترین عملکرد دانه در تیمار آبیاری یک در میان ثابت در شرایط عدم استفاده از سوپرجاذب با 4.6 تن در هکتار به دست آمد. به طور کلی نتایج نشان داد که پلیمرهای سوپرجاذب، اثر مثبت و معنی داری بر پارامترهای عملکردی به دلیل در اختیار قرار دادن آب و مواد غذایی در دو شرایط آبیاری کامل و کم آبیاری دارند.

به منظور بررسی اثر پلیمرسوپرجاذب بر عملکرد و برخی ویژگی های فیزیولوژیکی ذرت بهاره تحت تنش کمبود آب، این آزمایش به صورت کرت های یک بار خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه ای واقع در شهرستان حمیدیه اجرا گردید. تیمارهای آزمایش شامل فواصل آبیاری (60، 90 و 120 میلی متر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A) در کرت های اصلی و مقادیر مختلف سوپرجاذب (صفر، 75 و 150 کیلوگرم در هکتار) در کرت های فرعی بودند. نتایج نشان داد که اثر فواصل آبیاری و سوپر جاذب، بر عملکرد دانه، اجزای عملکرد، شاخص کلروفیل و محتوی نسبی رطوبت برگ معنی دار بود. بیش ترین عملکرد دانه و اجزای عملکرد و شاخص کلروفیل از تیمار 60 میلی متر تبخیر و 150 کیلوگرم در هکتار سوپرجاذب به دست آمد. بیش ترین عملکرد دانه با میانگین 606 گرم در مترمربع از تیمار 60 میلی متر تبخیر حاصل شد. تنش خشکی باعث کاهش معنی دار شاخص کلروفیل و محتوای رطوبت نسبی برگ گردید. در مجموع مصرف سوپر جاذب به میزان 75 کیلوگرم در هکتار در شرایط تنش ملایم باعث جبران خسارت ناشی از تنش شد.

با توجه به محدودیت منابع آبی در کشور و سهم غالب بخش کشاورزی در استفاده از این منابع، صرفه جویی در این بخش از امور ضروری و حیاتی است. استفاده از پلیمرهای سوپرجاذب که می توانند مقادیر زیادی آب، آب نمک یا محلول های فیزیولوژیکی را جذب نمایند، از جمله راهکارهای افزایش بهره وری آب کشاورزی بوده که باعث افزایش قابل توجه کارایی مصرف آب نیز می گردد. در این تحقیق، به مطالعه تاثیر پلیمر سوپرجاذب بر روی پارامترهای نفوذ معادله کوستیاکف- لوئیس از طریق زمان های پیشروی محاسبه شده و تاثیر سوپر جاذب بر روی پارامترهای این معادله مورد مطالعه قرار گرفت. آزمایش در مزرعه آموزشی پردیس دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان واقع در شهرستان گرگان در شرایط بدون کشت انجام گردید در این تحقیق از چهار سطح ترکیبی پلیمر سوپرجاذب A200 با خاک شامل 0، 7، 11 و 16 گرم پلیمر در متر مربع در عمق 25 سانتی متر خاک در 4 تکرار استفاده شد. نتایج نشان داد، با افزایش پلیمر A200 به خاک، پارامترهای معادله نفوذ در هر جویچه با افزایش مقدار پلیمر اضافه شده بطور متوسط حدود 20% و 80%، افزایش می یابد. در نتیجه مقدار نفوذپذیری نهایی بین 22% تا 77% و نفوذپذیری تجمعی خاک بطور متوسط حدود 42% افزایش می یافت.

به منظور بررسی تاثیر استفاده از مخلوط مقادیر مختلف کود کمپوست و پلیمرسوپر جاذب رطوبت در افزایش عملکرد و کارآیی مصرف آب گوجه فرنگی(Solanum lycopersicum) آزمایشی گلخانه ای بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با چهار تکرارطی سالهای 1391 الی1393 در مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی (طرق) انجام شد. عامل اول شامل چهار مقدارکمپوست (صفر، 15%، 30% و 50% وزنی خاک ) و عامل دوم پلیمر سوپرجاذب در چهار مقدار (صفر، 5، 10 و 15 گرم برای هر بوته ) بود. توصیه مصرف کودهای شیمیایی بر اساس آزمون خاک انجام شد. آبیاری در زمان 50 درصد تخلیه مجاز رطوبتی انجام شد. تمامی کودهای شیمیایی و کمپوست قبل از کاشت مصرف شدند. مقادیر مختلف پلیمر بصورت نقطه ای برای هر بوته در محل توسعه ریشه به خاک داده شد. تجزیه مرکب دو ساله نتایج نشان داد که اثر متقابل تیمارهای مصرف پلیمر سوپرجاذب و کمپوست بر عملکرد گوجه فرنگی در سطح یک درصد معنی دار بود بطوریکه بیشترین عملکرد از تیمار بدون مصرف پلیمر سوپرجاذب و مصرف 30 درصدکمپوست به میزان 3520 گرم میوه گوجه فرنگی در بوته بدست آمد. کمترین عملکرد از تیمار مصرف 15 گرم پلیمر سوپرجاذب و 50 درصد کمپوست به میزان 1588 گرم میوه گوجه فرنگی در بوته بدست آمد. همچنین نتایج نشان داد که اثر متقابل تیمارهای مصرف پلیمر سوپرجاذب و کمپوست بر کارآیی مصرف آب گوجه فرنگی در سطح یک درصد معنی دار بود و بیشترین کارآیی مصرف آب از تیمار مصرف 30 درصد کمپوست به میزان 97/57 گرم بر لیتر بدست آمد. کمترین کارآیی مصرف آب از تیمار مصرف 15 گرم پلیمر سوپرجاذب و صفر درصد کمپوست به میزان 64/15 گرم بر لیتر بدست آمد. بیشترین دور آبیاری معادل هشت روز از تیمارهایی که 50 درصد وزنی کمپوست را داشتند بدست آمد. با توجه به نتایج این آزمایش و اثرات مفید کمپوست بر رشد و عملکرد گوجه فرنگی، مصرف کمپوست در بستر کشت گوجه فرنگی گلخانه-ای توصیه می شود.

به منظور بررسی تأثیرمواد اصلاح کننده خاک، زئولیت و پلیمر سوپرجاذب، بر عملکرد کمی و کیفی گیاه کنجد در شرایط تنش خشکی، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 97-1396 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی شهر بیرجند انجام گرفت. تیمارها شامل آبیاری در دو سطح 50% و 100% نیاز آبی و بهسازها در شش سطح Z0، Z1، Z2، Z3، Z4و Z5(شاهد=Z0، پلیمرسوپرجاذب (125 کیلوگرم در هکتار) =Z1، 2/11 تن بر هکتار زئولیتZ2=و2/6 تن بر هکتار زئولیتZ3=، زئولیت 2/11 تن بر هکتار زئولیت + 125 کیلوگرم در هکتار پلیمرسوپرجاذب =Z4، 2/6 تن بر هکتار زئولیت + 125 کیلوگرم در هکتار پلیمرسوپرجاذب =Z5) [H1] بود. در این پژوهش، وزن هزار دانه، درصد روغن خام دانه، پروتئین خام دانه، ارتفاع بوته، عملکرد دانه، شاخص برداشت و کارایی مصرف آب مورد بررسی قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان داد که وزن هزار دانه، درصد روغن، پروتئین دانه، ارتفاع بوته و عملکرد دانه کنجد در سطح احتمال 1% تحت تاثیر سطوح مختلف آبیاری و ماده بهساز قرار گرفته بود. همچنین سطوح مختلف مواد بهساز بر شاخص برداشت و کارایی مصرف آب در سطح احتمال 1% تأثیر گذاشت. نیز، درصد روغن، عملکرد دانه و شاخص برداشت تحت تأثیر اثر متقابل دوگانه سطوح آبیاری و ماده بهساز در سطح احتمال 1% قرار گرفت. بیشترین وزن هزار دانه، درصد روغن خام دانه، پروتئین خام دانه، ارتفاع بوته، عملکرد دانه، شاخص برداشت و کارایی مصرف آب در تیمارZ4مشاهده شد. بر اساس نتایج، با تغییر سطح آبیاری از 100% به 50% عملکرد گیاه با کاهش معنی داری همراه بود. بیشترین مقدار وزن هزار دانه کنجد در اثر سطوح مختلف بهساز معادل 12/4 گرم در تیمار Z4 و کمترین مقدار معادل 89/2 گرم در تیمار Z0مشاهده شد. همچنین، بیشترین مقدار روغن خام دانه در تأثیر آبیاری و سطوح مختلف بهساز برابر 6/56% و کمترین مقدار برابر 3/40% بود. بیشترین و کمترین مقدار پروتئین خام دانه در تأثیر سطوح مختلف بهساز به ترتیب معادل 2/15% و 1/13% بود. . نتایج نشان داد که اعمال تنش خشکی بر رشد گیاه اثر منفی دارد اما استفاده از زئولیت و پلیمر سوپرجاذب تا حدی این اثر را جبران می کند.

به منظور بررسی عملکرد و برخی ویژگی های فیزیولوژیک ذرت و سورگوم در شرایط تنش خشکی و کاربرد پسماندهای (بقایای) جو، زئولیت و پلیمرسوپرجاذب آزمایشی به صورت فاکتوریل اسپلیت در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار و در شرایط کمترین خاک ورزی به مدت دو سال (1391-1392) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی جوپار در کرمان انجام شد. شرایط (رژیم) آبیاری در دو سطح شامل آبیاری معمول (نرمال) و تنش خشکی (به ترتیب آبیاری براساس 70 و 140 میلی متر تبخیر تجمعی از طشت تبخیر کلاس Aو تیمارهای نوع گیاه شامل ذرت و سورگوم به صورت فاکتوریل و به عنوان عامل اصلی در نظر گرفته شدند. تیمارهای ترکیبی پسماندهای جو، زئولیت و پلیمر سوپر جاذب در پنج سطح به عنوان عامل فرعی به شرح زیر بودند: الف) 4.5 تن پسماندها +10 تن زئولیت در هکتار (ZR)، ب) 4.5 تن پسماندها+60 کیلو گرم پلیمر سوپرجاذب در هکتار (SR)، ج) 4.5 تن پسماندها + 5 تن زئولیت +30 کیلو گرم سوپرجاذب در هکتار (ZSR)، د) 4.5 تن پسماندها در هکتار (R)، ه) شاهد (C). براساس نتایج به دست آمده تنش خشکی در هر دو گیاه عملکرد علوفه و عملکرد کوانتومی نظام نوری (فتوسیستم (IIرا به طور معنی داری کاهش داد. میزان علوفه تر ذرت و سورگوم (چین اول) به ترتیب 62.8 و 49.3 تن در هکتار بود که برتری ذرت در نود روز اول فصل رشد را نشان داد. تیمار کاربرد 10 تن زئولیت به همراه پسماندها بیشترین عملکرد علوفه و تیمار شاهد کمترین عملکرد علوفه، عملکرد کوانتومی نظام نوری و محتوای رطوبت خاک را داشت. در اغلب صفات مورد بررسی تفاوتی بین تیمار کاربرد پسماندها به تنهایی با تیمارهای ترکیبی پسماندها با زئولیت و پلیمر سوپرجاذب وجود نداشت. براساس نتایج این بررسی برای کشت دوم منطقه معتدل در شرایط کمترین خاک ورزی، کشت ذرت و همچنین کاربرد 10 تن زئولیت و 4.5 تن پسماندها در هکتار توصیه می شود.

هدف: هدف از این مطالعه بررسی تاثیر برهم کنش تنش شوری و کاربرد پلیمرهای سوپرجاذب بر خصوصیات فیزیولوژیکی ریحان می باشد. مواد و روش ها: آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی با چهار سطح شوری آب آبیاری (صفر، 40، 80 و 120 میلی مولار کلرید سدیم) و پلیمرسوپرجاذب (عدم کاربرد، آکوازروب، تراکوتم و استاکوزورب) انجام شد. صفات مورد ارزیابی شامل پروتئین محلول، فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانتی، محتوای مالون دی آلدئید و تولید اسانس بودند. نتایج: فعالیت آنزیم های کاتالاز، گایاکول پراکسیداز، آسکوربات پراکسیداز و پلی فنل اکسیداز در چین اول برداشت و در شوری بالا (120میلی مولار) به ترتیب تحت کاربرد آکوازورب، تراکوتم، تراکوتم و آکوازورب 68/52، 10/73، 07/68 و 35/75 درصد کاهش یافت و در چین دوم برداشت نیز در بالاترین سطح شوری (80 میلی مولار) فعالیت این آنزیم ها به ترتیب تحت تاثیر کاربرد آکوازورب، تراکوتم، آکوازورب، تراکوتم و تراکوتم 6/37، 5/62، 38/46، 06/43 و 47/38 درصد نسبت به تیمار شاهد کاهش یافتند. با افزایش شوری میزان اسانس کاهش یافت و کاربرد سوپرجاذب تراکوتم موجب افزایش آن شد. در چین اول برداشت بین مالون دی آلدئید و گایاکول پراکسیداز همبستگی مثبت (751/0) مشاهده شد و در چین دوم آسکوربات پراکسیداز و پروتئین دارای همبستگی منفی (753/0-)، سوپراکسید دیسموتاز و گایاکول پراکسیداز (848/0)، مالون دی آلدئید و گایاکول پراکسیداز (789/0) و مالون دی آلدئید و آسکوربات پراکسیداز (743/0) همبستگی مثبت داشتند. نتیجه گیری: نتایج نشان داد که کاربرد سوپرجاذب ها در شرایط تنش شوری توانست از شدت این تنش بکاهد و از این طریق سبب کاهش معنی دار فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانتی و میزان مالون دی آلدئید شود، ولی پروتئین محلول و تولید اسانس را افزایش داد.